Ernst Haeckel (1834-1919) en de tegenwoordige eco-beweging

Ter gelegenheid van de 100ste sterfdag van de “Duitse Darwin”

Door: Prof. Ulrich Kutschera.

De evolutie-bioloog, kunstenaar en filosoof Ernst Haeckel, internationaal bekend als de “German Darwin”, stierf op 9 augustus 1919 in zijn huis in Jena. In deze bijdrage ter gelegenheid van de 100ste sterfdag van deze geniale man dienen Haeckels permanente verdiensten te worden gehonoreerd – met betrekking tot actuele politieke debatten. Een gastbijdrage van prof. Ulrich Kutschera.

De in 1834 in Potsdam geboren juristenzoon Ernst Haeckel ontwikkelde reeds tijdens zijn jeugd een hartstocht voor de natuurkunde. Op uitdrukkelijke wens van zijn strenge vader moest hij ondanks deze “bio-manie” allereerst dokter worden; pas na de voltooiïng van deze “broodstudie” (Dr. Med., 1857) behaalde Haeckel zijn zoölogische specialistische kwalificatie (Dr. phil., 1865). Drie jaar eerder (1862) was Haeckel reeds, ter erkenning van zijn “straaldiertjes-experimenten”, benoemd tot buitengewoon hoogleraar aan de Universiteit van Jena.

Pas na zijn tweede promotie (1865) volgde daarop de benoeming tot gekwalificeerd professor in de Zoölogie. Haeckel werkte to kort voor zijn dood in deze functie aan de Universiteit van Jena, waarbij hij buiten de collegetijd om talloze buitenlandse onderzoekingsreizen ondernam.

De politiek-incorrecte natuurwetenschapper

Deze buitengewone academische carriëre ( “de prof. als Doctorandus”) Symboliseert het karakter van de “geboren” natuuronderzoeker Haeckel, die als “zonderling”, tegenwoordig zouden we zeggen, “politically incorrect scientist”, tot ver buiten zijn vakgebied bekend geworden is.

Zijn hoogbegaafde schilderstalent maakte het hem mogelijk, duizenden diersoorten, waarvan hij er veel zelf had ontdekt, te vereeuwigen als originele “kunstvormen van de natuur”, die tot op heden onovertroffen voorstellingen zijn gebleven. Haeckels artistieke levenswerk zou meer dan toereikend geweest zijn om hem een ereplaats in de Duitse cultuurgeschiedenis te bezorgen, maar “de evolutie rustte hem uit met een tweeledige begaafdheid” – Haeckel was bioloog èn beeldend kunstenaar in één persoon, waarnaast, daarenboven, zijn “filosofische” ader” zich steeds meer ontwikkelde.

“Generale morfologie der organismen”

De strijdbare professor en vriend van Darwin bond de strijd aan met “God en de (kerkelijke) wereld – een toentertijd in hoge mate “politiek-incorrect” onderwerp!

In zijn op zijn 32ste gepubliceerde belangrijkste werk, de “generale morfologie der organismen”, voerde Haeckel (in 1866), naast de begrippen ontogenese en fylogenese (individuele resp. afstammings-ontwikkeling) de “ecologie” in.

Hij definieerde dit uit de griekse begrippen “oikos”(huishouding) en “logos”(leer) samengestelde woord als discipline, “die de totale wetenschap van de betrekkingen van het organisme tot de omringende buitenwereld” omvat. Aangezien Haeckel (1866) de biologie op basis van de Darwinistische evolutietheorie her-onderbouwde en van daaruit bv. aanpassingen van de levende wezens aan de heersende milieuvoorwaarden tot onderwerp maakte, kunnen wij vandaag de dag zijn toenmalige definitie met zo ongeveer elke discipline, die anno 2019 wordt bestempeld als ëvolutionary ecology”, gelijkstellen.

Naast de formulering van de “biogenetische grondwet”, de onderbouwing van het stamboom-analysme (filogeneticisme), de ontdekking, dat alle levende wezens afstammen van bacteriën, het introduceren van het zee-microben-onderzoek en de gevolgtrekking van een natuurlijke (niet “Goddelijke”) ontwikkeling van de mensheid in de loop van miljoenen jaren moet aan Haeckel verder nog een verdienste worden toegeschreven, die met het actuele “klimaatdebat” in verband staat. In zijn volgende werk, de “natuurlijke geschiedenis van de schepping”, voerde Haeckel (1868) het begrip “anthopozoïsch tijdperk” in, tegenwoordig”aangeduid als “Anthropozenicum. De bioloog klaagde de natuur-vernietigende activiten van de mensheid en verwees in dit verband naar de betekenis van de bossen.

Haeckel en de linksgroene pseudo-wetenschappen

Wat zou de “oervader van de ecologie anno 2019 zeggen van de politieke toeëigening van zijn wetenschapsdiscipline door de “Linksgroenen”? Haeckel was een tegenstander van alle drie de monotheïstische religies (hij duidde de bijbelse God ooit aan als “een gasvormig gewerveld dier”) en vertegenwoordigde een logisch-rationeel evolutionair wereldbeeld, waarvoor hij is uitgescholden voor “Apenprofessor” e. d. en grootscheeps isaangevallen door de creationisten.

Haeckel zette zich daarom massief in voor “vrije wetenschap en vrije leer, was steeds consequent geïnteresseerd in de waarheid en verafschuwde politieke ideologieën (zijn in latere jaren verbreide “monistische filosofie” kan hier niet tot onderwerp dienen). Begrippen als “eco-belasting”, ëco-levensmiddelen”, de “gelijkheid vrouw-man-(gender) ideologie” https://www.verlag-natur-und-gesellschaft.de/, het geloof aan een “veelvoud van geslachten https://de.wikipedia.org/wiki/Das_Gender-Paradoxon”, alsook de “klimaatveranderings-hysterie” https://philosophia-perennis.com/2019/08/03/klimapolitik-das-maerchen-vom-wissenschaftlichen-konsens/”, zou hij verontwaardigd hebben afgewezen als politieke propaganda onder de dekmantel van wetenschappelijke concepten.

De filosoferende Apenprofessor en de waarheidsbevinding

In zijn filosofisch “onderstreepte late werk, de bestseller “De raadsels der wereld”, verwees Haeckel (1899) o. a. naar de geschriften van Aristoteles, wiens bevindingen hij ten zeerste waardeerde. Als vrijdenker en democraat zou het Haeckel zeker hebben aangesproken, dat – precies op zijn 100ste sterfdag – een nieuw boek over Thomas van Aquino https://philosophia-perennis.com/2019/08/04/mit-thomas-von-aquin-die-geistigen-grundlagen-europas-wiedererobern-um-die-islamisierung-aufzuhalten/ verschenen is.

Deze “Aristoteles van de Middeleeuwen” kan in veel van zijn algemene stellingen over de waarheidsbevinding als geestelijke voorganger van Haeckel worden gezien, ondanks het feit, dat Thomas aan de Bijbelse God van de Schepping geloofde, werwijl de “Apenprofessor uit Jena” een atheïst was.

Algemene literatuur:

Hossfeld, U. (2010) Ernst Haeckel. Orange Press, Freiburgt i.Br.
Kutschera, U. (2015) Evolutiebiologie. Oorsprong en afstammings-ontwikkeling van de organismes. 4de druk. Uitg. Eugen Ulmer, Stuttgart.

Speciale literatuur over Haeckel 2019 -publicaties
( http://evolutionsbiologen.de/haeckel-papers.html)

Video over Ernst Haeckel – 100: Evolutie en Engelengeloof

Algemene informatie over het onderwerp “Natuurwetenschap en Geloof” zie AK Evolutiebiologie, ( http://www.http//evolutionsbiologen.de)

Door: Prof. Ulrich Kutschera.
Vertaling: Theresa Geissler.
Bron: https://philosophia-perennis.com/2019/08/09/ernst-haeckel-1834-1919-und-die-oeko-bewegung-heute/