Door: Theresa Geissler.
Wie dit blog vaker heeft bezocht, weet intussen, dat ik, naast het bijhouden ervan, zelf ook regelmatig reageer en wel sinds zo’n twee jaar op het Duitse blog ‘conservo’, het conservatief- liberale geesteskind van Peter Helmes.
Zoals het een gedegen Duits conservatief-liberaal blog betaamt, komt daar ook af en toe – naast ontelbare andere maatschappij-kritische onderwerpen – de kwestie Zuid-Tirol aan de orde. Als geboren en getogen Nederlandse (zij het dan ook met een meer dan gemiddelde sympathie voor praktisch alles, wat DUITS is) heb ik niet altijd met betrekking tot al die thema’s een passend oordeel bij de hand, maar tot dít opvallend genoeg wèl:
Waar dat vandaan komt? Moeilijk te zeggen: Ik durf rustig te beweren, dat de kwestie- Zuid-Tirol bij 99,9% van ons, Nederlanders, totaal niet leeft, en daarop vormde mijn ouderlijk huis geen uitzondering. Maar ik ben er wel geweest, twee maal achter elkaar om precies te zijn, op 11- en twaalfjarige leeftijd. Mijn ouders zochten een vakantiebestemming en dat werd het: “In Italië”, zoals zij het noemden, of, iets nauwkeuriger: “Noord-Italië”.
Wat stelt een kind zich op die leeftijd voor bij het woord Italië? Gevoelsmatig klopte het wat mij betrof niet helemaal: Hoewel het bungalowpark, waar wij terecht kwamen, in de Regio-Trentino lag , waar – achteraf kunstmatig gestimuleerd door eerdere volksverhuizingen – het Italiaans metterdaad domineerde, weet ik nog, dat het LANDSCHAP anders was, dan ik me had voorgesteld: Wel mooi, maar het deed me sterk denken aan de landschappen in Zuid-Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk, waar we op de heenweg al doorheen gereden waren; in feite zag ik geen noemenswaardig verschil – behalve dan tussen de taalgebieden. Zowel de natuur als de architectuur (en niet te vergeten het wéér) leken in mijn ogen meer op elk willekeurig Alpengebied dan wat dan ook. Bij “Italië” dacht je volgens mij aan iets heel anders!
En pas veel later zou dus blijken, hoe terecht deze vergelijking geweest was…
Veel later, dat was dus vooral in de Jaren’90, toen ik regelmatig en met veel enthousiasme steden als Wenen, en vooral Neurenberg bezocht (waar ik me altijd volkomen thuis heb gevoeld) en vervolgens, terug in Nederland, met veel plezier alle Duitse televisieprogramma’s bekeek, waarin ik zoveel was gaan herkennen! Zo stuitte ik na verloop van tijd tevens op de televisieserie “Verkaufte Heimat” over de bittere strijd van de Duitstalige Zuid-Tirolers tegen het afnemen van hun identiteit vanaf het einde van de jaren ’30 – toen Mussolini nog naar hartenlust zijn wil op dit punt kon doordrijven – tot en met de jaren ’60 – toen het er ogenschijnlijk redelijker aan toeging, maar ondertussen de onafhankelijkheid van Zuid-Tirol, de veiligstelling van haar identiteit, nog steeds niet verzekerd was, als het er op aankwam – vooral, doordat Italië, hoewel thans een andere staatsvorm, nu en dan hardnekkig blijft vasthouden aan haar mogelijkheden tot annexatie/assimilatie… en in elk geval het gebied tot op heden niet heeft willen loslaten.
Juist, omdat ik die streek dus in mijn jeugd had leren kennen (dat wij toevallig grotendeels tussen de Italiaanstaligen hadden gezeten, deed daar niets aan af) maakte de geschiedenis diepe indruk op mij. En sterker dan ooit groeide bij mij het besef – latent was dat, kan ik wel zeggen, vanaf het begin al aanwezig geweest – dat hier sprake was van een uiterst onrechtmatige situatie:
Dit typische Alpenland – dat de Alpen hier “Dolomieten” werden genoemd, zei uiteraard ook alweer meer over de Italiaanse beheersingsdrang in dit opzicht, want waar hielden de Alpen dan eigenlijk óp?) wás helemaal geen Italië, zijn bewoners geen Italianen! Zuid-Tirólers, dát wel. En tegelijkertijd verraadde juist die naam, waar zij dan wel thuishoorden: Bij Noord-Tirol, dat nog steeds in Oostenrijk lag, en Duitstalig was. Wat dus evenzeer voor déze mensen gold!
Wie vervolgens de moeite neemt, zich nog iets verder in de kwestie te verdiepen, ziet deze conclusie alleen maar bevestigd:
- Het ‘vredes’Verdrag van Saint-Germain van 1919, in werking getreden in 1920 https://conservo.wordpress.com/2020/11/26/tiroler-landtag-1920-ein-erschuetternder-abschied-ein-rueckblick-auf-unterschiedliche-gedenken/ wees Zuid-Tirol, samen met enkele andere grensgebieden, toe aan Italië, als dank voor het kiezen van de kant van de geallieerden tijdens WO I. Kort daarop, onder het Fascistische bewind van Mussolini, begon de ver-italianisering door massale immigratie.
Vervolgens werden alle Duitstalige geografische namen vertaald naar het Italiaans -en verplicht gesteld. Ook de naam Tirol, dat door de Italianen nu nog steeds ‘Alto Aldige’ wordt genoemd. - Gaandeweg werd de Duitse taal – in onderwijs, media en het Openbare Leven – verboden.
- In 1938, na de “Anschluss van Oostenrijk met Duitsland, bood Hitler niet de hulp, waarop de Zuid-Tirolers hadden gehoopt: Hij sloot slechts met Mussolini een verdrag, volgens welk zij de keuze kregen: óf emigreren naar verschillende geannexeerde delen van het Duitse Rijk, óf blijven, maar dan volledig assimileren. 185.000 Zuid-Tirolers kozen voor het eerste, 38.000 voor het tweede en 44.000 weigerden, te kiezen. 80.000 zijn tot eind 1942 geëmigreerd, waarna door het verloop van de oorlog verdere emigratie stokte.
-Na de Oorlog legden de Zuid-Tirolers de geallieerden een petitie voor met meer dan 160.000 handtekeningen, waar in zij verzochten om aansluiting bij Oostenrijk, tevens werd een volksstemming verzocht. Dit verzoek werd niet ingewilligd, omdat het geallieerde kamp de dreigende politieke chaos in Italië vreesde. Wel werd Italië verplicht tot het instellen van een regionale autonomie, maar daar de Duitstaligen, zeker in Trentino, zich op dat ogenblik in de minderheid bevonden, kon die autonomie niet hun rechten garanderen. Daarnaast lag Italië dwars en trachtte ook de nieuwe regering met allerhande kunstgrepen tóch assimilatie te bewerkstelligen. Ook werd de terugkeer van talloze Zuid-Tirolers vanuit andere gebieden door de Italianen geblokkeerd.
Pas toen in de jaren ’60 de Duitstaligen – gewelddadige- acties begonnen te ondernemen, en zo de internationale aandacht op zich wisten te vestigen, werd de autonomie van de gebieden verstevigd. Aan Italië-zelf is dat echter – ook na het Mussolini-tijdperk – bepaald niet te danken geweest.
Het is dus wel duidelijk, dat Italië, de ene periode op een minder- de andere- op een méér verkapte manier, nooit enig respect heeft opgebracht voor de bewoners van het gebied, dat hen na WO I door de geallieerden zo goedgunstig werd toegeschoven, laat staan voor hun identiteit. Dat het Italië vanaf het begin er slechts om te doen geweest is, die identiteit binnen de kortste keren te vernietigen, een misdaad, die je, vanuit menselijk oogpunt, geen bevolkingsgroep aandoet! Is men dan langzamerhand niet verplicht, ook vanuit alle hoeken in het buitenland, om aan deze kwestie meer aandacht te gaan schenken en de druk te verhogen, opdat de Zuid-Tirolers eindelijk, na een 100 jaar durend onrecht, hun rècht krijgen?
Helaas hebben de geallieerden hen dé kans op hereniging met hun moederland, Oostenrijk, in ’45 ontzegd. Een dergelijk streven kan thans, in 2020, niet of tenminste veel moeilijker worden gerealiseerd : Wie, immers, dwingt Italië in deze tijd om een stuk land los te laten, ook al identificeert het zich duidelijk totaal niet met de geschiedenis, de taal en de cultuur van dat stuk land en zijn bewoners?
Zuid-Tirol blijft, verbeten, strijden voor zijn autonomie, althans voor het hoogst haalbare in dit opzicht. Het minste, wat de rest van de wereld zou kunnen doen, is: voor deze gerechtvaardigde strijd wat meer belangstelling tonen… en niet langer doen, of er daar, op dat punt aan de Oostenrijks-Italiaanse grens, niets aan de hand is!
Door: Theresa Geissler.
Theresa's visie 